HIV ویروسی است که منجر به بیماری ایدز یا همان “سندرم نقص ایمنی اکتسابی” می شود. این بیماری سلول هایی که از بدن در برابر عوامل بیماری زا (میکروب ها، باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها) محافظت می کنند را از بین می برد. اگر این سلول های ایمنی از بین بروند، بدن شما در مبارزه با عفونت ها و سایر بیماری ها دچار مشکل می شود. ویروس HIV از راه تماس با خون و سایر مایعات بدن فرد مبتلا، انتقال می یابد. این انتقال معمولاً در حین رابطه جنسی و هنگام استفاده از سوزن یا سایر وسایل مشترک برای تزریق مواد رخ می دهد.

در این مطلب از موسسه خیریه چترا، ویروس HIV و راه های تشخیص آن را بررسی کرده و به سوال رایج ” آیا تشخیص ایدز بدون آزمایش امکان پذیر است؟” پاسخ خواهیم داد.

اهمیت آزمایش HIV

اکثر افراد مبتلا به HIV ایدز ندارند. به طوری که اگر فرد مبتلا به HIV داروهای مربوط را طبق دستور پزشک مصرف کند، ممکن است هرگز به ایدز مبتلا نشود. انجام آزمایش HIV به تشخیص زودهنگام ویروس کمک می کند؛ به این ترتیب فرد مبتلا می تواند روند درمان را آغاز کرده و همچنین از انتشار HIV جلوگیری کند.

اگر فکر می کنید در معرض HIV قرار گرفته اید، فوراً با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در مورد درمان اضطراری به نام PEP (پیشگیری پس از مواجهه) صحبت کنید. اگر PEP طی سه روز پس از قرار گرفتن در معرض HIV شروع شود، ممکن است بتوان از عفونت HIV جلوگیری کرد. هرچه زودتر اقدامات لازم را شروع کنید امید به پیشگیری بیشتر خواهد بود. پس از انجام PEP نیز باید آزمایشات HIV را انجام دهید.

اگر کسی که رفتارهای پرخطری داشته است و مشکوک به بیماری ایدز است را می شناسید، باید او را در اولین فرصت به یک مرکز مشاوره ایدز ببرید تا از خطرات بیشتر جلوگیری شود. موسسه خیریه چترا می تواند در این راه به شما کمک کند.

چگونه از ابتلا به HIV آگاه شویم؟

تنها راه قابل اطمینان برای آگاهی از ابتلا به HIV انجام آزمایش است. این آزمایشات نسبتا ساده بوده و توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی قابل اجراست. بسیاری از کلینیک های پزشکی، برنامه های سوء مصرف مواد، مراکز بهداشتی اجتماعی و بیمارستان ها این گونه آزمایشات را ارائه می دهند. در صورت مثبت بودن تست، می توانید از مراقبان بهداشتی برای شروع درمان در اسرع وقت کمک بخواهید. همچنین اگر نتیجه آزمایش شما منفی بود، اطلاعات لازم برای انجام اقدامات پیشگیرانه در اختیار شما قرار می گیرد.

آزمایش های تشخیص HIV

سه نوع آزمایش اصلی برای تشخیصHIV وجود دارد. همه این آزمایش ها از دقت بسیار بالایی برخوردار می باشند؛ اما هیچ آزمایشی نمی تواند ویروس HIV را بلافاصله پس از وارد شدن به بدن پیدا کند. این به این دلیل است که ممکن است هفته ها زمان لازم باشد تا علائم HIV در بدن شما به اندازه ای افزایش پیدا کند که در آزمایش مشخص شود. مدت زمان بین آلوده شدن به ویروس و تشخیص آن توسط آزمایش، به پاسخ بدن شما به HIV و نوع آزمایشی که انجام می دهید بستگی دارد:

آزمایش های آنتی بادی

این آزمایش ها، آنتی بادی های HIV را در خون، بزاق یا ادرار جستجو می کند. آنتی بادی های HIV پروتئین های مبارزه کننده با بیماری هستند که سیستم ایمنی بدن هنگام ابتلا به عفونت HIV آنها را می سازد. برخی از افراد سریع تر از دیگران آنتی بادی می سازند. آزمایش آنتی بادی ممکن است 23 روز پس از ورود عفونت به بدن، آنتی بادی های HIV را پیدا کند، اما ممکن است این فرآیند تا 90 روز نیز  طول بکشد؛ زیرا شرط تشخیص، تولید آنتی بادی در بدن است.

آزمایش های آنتی بادی به روش های مختلفی انجام می شوند:

-در تست های آزمایشگاهی از نمونه خون گرفته شده از ورید استفاده می شود. به طور کلی، این آزمایش ها می‌توانند آنتی ‌بادی‌ ها را با سرعت بیشتری نسبت به سایر آزمایش ‌های آنتی ‌بادی پیدا کنند. نتایج آزمایش چند روز پس از گرفتن نمونه خون آماده می شود.

-در آزمایش‌های سریع، از خون انگشت، بزاق یا ادرار فرد برای نمونه گیری استفاده می شود. این آزمایش ها نتایج را در حدود 30 دقیقه ارائه می دهند.

-آزمایش های خانگی یا آزمایش های پستی، شامل کیت‌های خودآزمایی سریع با تمام وسایلی است که برای آزمایش نمونه بزاق به تنهایی نیاز دارید. در آزمایش های پستی، یک قطره خون از انگشت خود جمع می کرده و آن را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستید.

آزمایش های آنتی بادی/آنتی ژن

این آزمایش ها در جستجوی آنتی بادی ها و آنتی ژن های ویروس HIV در خون بوده و رایج ترین آزمایشات HIV محسوب می شوند. آنتی ژن بخشی از ویروس است که سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با عفونت برانگیخته و تحریک می کند. پس از قرارگیری در معرض عفونت HIV، آنتی ژن ها زودتر از آنتی بادی ها در خون فرد ظاهر می شوند:

-تست های آزمایشگاهی از نمونه خون ورید برای تشخیص HIV استفاده می کنند و می توانند این ویروس را بین 18 تا 45 روز پس از آلوده شدن فرد پیدا کنند.

-آزمایشات سریع که از یک قطره خون از انگشت فرد استفاده می کنند، می توانند عفونت HIV را بین 18 روز تا 90 روز پس از آلوده شدن پیدا کند.

-آزمایش‌ های خانگی یا آزمایش ‌های پستی مانند آزمایش‌ های سریع می ‌توانند 18 تا 90 روز پس از عفونت، HIV را پیدا کنند.

آزمایش‌ های NAT (تست های اسید نوکلئیک)

آزمایش‌ های NAT، عفونت HIV را در نمونه ‌ای از خون فرد که از ورید گرفته شده جستجو می‌کند. به این آزمایش ها «تست بار ویروسی» نیز گفته می شود. آزمایش های NAT معمولاً 10 تا 33 روز پس از ورود عفونت به بدن می توانند HIV را پیدا کنند.

اما این تست ها به دلیل گران بودن بیشتر برای نظارت بر درمان HIV استفاده می شوند؛ نه برای غربالگری. اگر احتمال می دهید در معرض HIV قرار گرفته و علائمی مانند علائم آنفولانزا، خستگی شدید و تورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل و کشاله ران دارید، درباره انجام آزمایش NAT با پزشک مربوطه مشورت نمایید.

پس از بررسی آزمایش ها نوبت به آن رسیده است که به این سوال پاسخ دهیم تشخیص ایدز بدون آزمایش ممکن است؟

تشخیص ایدز بدون آزمایش

آیا تشخیص ایدز بدون آزمایش امکان پذیر است؟ آزمایش های غربالگری HIV که برای تشخیص ابتلای افراد به HIV استفاده می شود، تنها راه قابل اعتماد برای اثبات HIV می باشند. در واقع، تشخیص بیماری ایدز صرفا بر اساس علائم به هیچ عنوان قابل اطمینان نمی باشد؛ زیرا بسیاری از بیماری ها می توانند علائم شبیه به ایدز را نشان دهند. بنابراین تشخیص ایدز بدون آزمایش امکان پذیر نبوده و تنها راه تشخیص قطعی، انجام آزمایشات معتبر می باشد.

در طول آزمایش HIV چه اتفاقی می ‌افتد؟

 مکان‌های زیادی برای انجام آزمایش HIV وجود دارد: از جمله مطب پزشک، کلینیک‌ های بهداشتی و خانه. اگر برای انجام آزمایش به مطب پزشک یا کلینیک های بهداشتی مراجعه کنید، یک مشاور درباره نوع نمونه برداری و چگونگی آن توضیحاتی به شما ارائه می دهد. اما اگر آزمایش را در خانه انجام می‌دهید، حتماً تمام دستورالعمل ‌های موجود در کیت تست را دنبال کنید.

-برای دریافت خون از رگ، متخصص مراقبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقداری خون در یک لوله آزمایش جمع آوری می شود. مدت زمان این فرآیند معمولا کمتر از پنج دقیقه است.

-برای گرفتن خون از انگشت، یک متخصص مراقبت های بهداشتی از ابزار مخصوص (لانست) برای سوراخ کردن انگشت شما و جمع آوری نمونه خون استفاده می کند. اگر در خانه نمونه خون خود را برای ارسال به آزمایشگاه جمع ‌آوری می‌کنید، دستورالعمل‌های همراه کیت را با دقت انجام دهید.

-برای آزمایش بزاق، متخصص مراقبت های بهداشتی از یک سواب مخصوص برای دریافت نمونه بزاق استفاده می کند. اگر این تست را در خانه انجام می دهید، نکات و دستورالعمل های موجود در کیت را به خوبی رعایت کنید. در ادامه به بررسی آخرین سوال مقاله تشخیص ایدز بدون آزمایش می پردازیم.

آیا آزمایش HIV خطرناک است؟

انجام آزمایش غربالگری HIV خطر بسیار کمی داشته و می توان گفت بی خطر است. اگر خون از ورید گرفته شده باشد، ممکن است درد خفیف یا کبودی در نقطه ای که سوزن وارد شده است داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می روند.

جمع بندی در مورد تشخیص ایدز بدون آزمایش

بیماری ایدز به نوعی بیماری خود ایمنی گفته می شود که در آن سیستم ایمنی بدن دچار آسیب دیدگی شده و به دنبال آن، مقاومت بدن در برابر بیماری ها کاهش پیدا می کند. سوالی که از جانب بسیاری از افراد پرسیده می شود، این است که آیا تشخیص ایدز بدون آزمایش امکان پذیر است؟ در این مقاله به این سوال پرتکرار پاسخ داده و اطلاعات مفیدی درباره بیماری ایدز و تشخیص آن در اختیار شما قرار دادیم.

منبع