human immunodeficiency virus یا به اختصار HIV ویروسی است که ایمنی بدن انسان را با اختلال مواجه می سازد. این ویروس به سلول هایی که وظیفه مبارزه با عفونت ها را دارند، حمله کرده و بدن فرد را در مقابل بیماری ها و عفونت ها آسیب پذیر می کند. عدم درمان HIV در نهایت به acquired immunodeficiency syndrome یا به اختصار ایدز می انجامد. ایدز بیماری سندرم نقص ایمنی بوده و بدن انسان راهی برای مقابله یا خلاصی از آن ندارد.
بیماری اچ آی وی و ایدز از جمله بیماری هایی هستند که از سال پدیدشان تا کنون آن ها را جزو مخوف ترین بیماری های عفونی به شمار آورده و بشر تا کنون راهی برای رهایی از آن پیدا نکرده؛ از همین رو تنها کاری که می توان کرد شناخت راه های انتقال ایدز و دوری از آن است. در ادامه این مطلب از موسسه خیریه چترا تصمیم داریم به شما بگوییم ایدز چگونه منتقل می شود؛ پس همراه ما باشید!
چگونه HIV دریافت یا منتقل می شود؟
در پاسخ به این سوال که ایدز چگونه منتقل می شود، باید گفت شما تنها در صورت تماس مستقیم با مایعات خاص بدن فرد مبتلا به اچ آی وی که بار ویروسی آن قابل تشخیص باشد به اچ آی وی مبتلا می شوید. مایعات خاص بدن فرد مبتلا که از طریق آن امکان ابتلای شما به اچ آی وی وجود دارد، شامل موارد زیر هستند:
- خون
- منی (cum) و مایع قبل از منی (پیش cum)
- مایعات رکتوم
- مایعات واژن
- شیر مادر
البته که برای انتقال HIV موجود در این مایعات باید غشای مخاطی که معمولا در رکتوم، واژن، دهان یا نوک آلت تناسلی وجود دارد، به خون فردی که مبتلا به HIV نیست، وارد گردد. ورود این مایعات از طریق بریدگی ها یا زخم های باز یا توسط غشای مخاطی صورت می گیرد. البته که تزریق مستقیم با استفاده از سوزن یا سرنگ هم می تواند ایدز و HIV را منتقل سازد.
با این حال باید بدانید امروزه افراد مبتلا به اچ آی وی که داروی های مربوط به بیماریشان را طبق تجویز پزشک مصرف کرده و بار ویروسی غیر قابل شناسایی داشته و آن را نگه می دارند، زندگی طولانی و کاملا سالمی خواهند داشت. حتی بسیاری از آن ها از طریق رابطه جنسی، HIV را به شریک جنسی خود منتقل نمی کنند.
یکی از راه های نجات فردی که درگیر بیماری اعتیاد است، این است که برای شروع او را به مشاوره اعتیاد جهت ترک اعتیاد سوق بدهید. موسسه خیریه چترا می تواند در این راه به شما کمک کند.
معرفی راه های انتقال ایدز یا HIV
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، بیماری HIV تنها از طریق یک سری فعالیت خاص به دیگری منتقل می شود. در حال حاضر در ایالات متحده آمریکا، راه های رایج انتقال این ویروس شامل موارد زیر هستند:
- آنال سکس یا همان رابطه جنسی مقعدی و سکس واژینال یکی از راه های انتقال ایدز یا HIV به شمار می رود. البته انتقال HIV از این طریق در صورت داشتن رابطه پر خطر و بدون استفاده از کاندوم یا مصرف داروهای پیشگیری از HIV صورت می گیرد. لازم به ذکر است که آنال سکس نسبت به سکس واژینال خطرات بیشتری برای انتقال HIV در پی دارد.
- اشتراک گذاری تجهیزات مربوط به تزریق مواد مخدر همچون سرنگ یا سوزن با فردی که HIV و بار ویروس قابل شناسایی دارد از دیگر راه های انتقال ایدز به شمار می رود. امکان اینکه اقلام گفته شده دارای خون باشند و از این طریق بیماری منتقل شود، وجود دارد. خون حامل اصلی HIV است؛ پس این مورد بسیار خطرناک به نظر می آید.
- امکان دریافت و انتقال HIV از طریق تزریق هورمون ها، استروئیدها و سیلیکون ها با استفاده از سرنگ، سوزن و دیگر تجهیزات تزریقی مشترک وجود دارد.
- راه های دیگری هم وجود دارد که امروزه کمتر رایج هستند. برای مثال فردی با HIV مثبت، امکان اینکه در دوره بارداری، تولد یا شیردهی به نوزاد خود بیماری اش را انتقال دهد، وجود دارد. البته که امروزه داروها و استراتژی های بسیاری برای جلوگیری از انتقال HIV در دوران بارداری کشف شده که امکان ابتلا به HIV را به 1% در ایالات متحده آمریکا، کاهش داده است.
- امکان ابتلا به اچ آی وی از طریق ضربه سوزن یا وسایل نوک تیز که آلوده باشند، هم وجود دارد. اما معمولا این مشکل برای کارکنان مراقبت های بهداشتی پیش می آید و خطر چندانی از سوی آن متوجه افراد دیگر نمی شود.
موارد نادر انتقال HIV شامل چه مواردی هستند؟
از دیگر راه های انتقال ایدز که به ندرت دیده می شود، می توان به بلوجاب اشاره کرد. بلوجاب یا رابطه جنسی دهانی معمولا خطری برای انتقال HIV ندارد. با این حال از نظر تئوری چنین چیزی امکان پذیر است، به خصوص اینکه در بسیاری از مواقع انزال مرد در دهان پارتنر جنسی اش صورت می گیرد.
البته باید بدانید که عواملی در این مسئله دخیل هستند و خطر ابتلا و انتقال HIV را از طریق بلوجاب افزایش می دهند، از جمله آن ها می توان به زخم های دهان، زخم های تناسلی، خونریزی لثه و دیگر بیماری های مقاربتی STDs که ممکن است قابل مشاهده یا غیر قابل مشاهده باشند، اشاره کرد. با این حال خطر ابتلا به HIV از طریق بلوجاب هنوز بسیار کمتر از آنال سکس و سکس واژینال است.
دریافت خون از دیگر روش های نادر انتقال ایدز به شمار می رود. امکان ابتلا از طریق فرآورده های خونی یا پیوند عضو و بافت آلوده به HIV هم وجود دارد، با این حال امروزه آزمایشات مربوط به انتقال خون و اندام ها و بافت های اهدایی در ایالات متحده آمریکا و دیگر نقاط دنیا با دقت بسیاری انجام می شود؛ پس امکان ابتلا به ایدز از این طریق بسیار کم است.
گاز گرفتن توسط فرد مبتلا به HIV موردی بسیار نادر دیگری برای انتقال ایدز و HIV به شمار می رود. این مورد بسیار نادر بوده و موارد ثبت شده از آن ترومای شدید با آسیب بافتی گسترده و وجود خون را نشان می دهد.
معمولا این انتقال نادر از طریق تماس بین پوست شکسته، زخم یا غشاهای مخاطی و خون یا مایعات بدن فرد مبتلا به HIV رخ می دهد. البته در صورتی که پوست شکسته نشده باشد، امکان ابتلا وجود نخواهد داشت.
در ضمن تا کنون موردی مستند از ابتلا به HIV از طریق تف مشاهده نشده و به طور کلی HIV از طریق بزاق انتقال پیدا نمی کند. با این حال در صورت بوسیدن عمیق و با دهان باز اگر هر دو طرف در دهان خود زخم یا خونریزی لثه ای داشته باشند، امکان ابتلا به HIV وجود دارد. اما همچنان تاکید می کنیم که ابتلا به ایدز و HIV از طریق بزاق امکان پذیر نیست.
خوردن غذایی که از قبل توسط فرد مبتلا به HIV جویده شده باشد، از دیگر موارد نادر انتقال HIV به شمار می رود. این مورد معمولا در میان نوزادان شناخته شده است. البته انتقال اچ آی وی از این طریق تنها زمانی رخ می دهد که خون دهان فرد با غذای جویده شده مخلوط شده باشد و کسی آن را میل کند.
تاثیر بار ویروسی HIV روی انتقال HIV
در بالا شما با راه های انتقال ایدز آشنا شدید، حال بهتر است بدانید که به غیر از این راه ها آیا بار ویروسی روی انتقال HIV تاثیر می گذارد یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله؛ بار ویروسی میزان HIV موجود در خون فرد مبتلا به HIV را نشان می دهد. این بار ویروسی در صورت مصرف داروهای ضد رتروویروسی یا ART کاهش پیدا می کند؛ بنابراین با کاهش آن سیستم ایمنی عملکرد بهتری پیدا کرده و می تواند از برخی بیماری ها جلوگیری نماید. معمولا در علم پزشکی این حالت را سرکوب ویروسی می گویند. به عبارتی سرکوب ویروسی به معنای وجود کمتر از 200 نسخه HIV در هر میلی لیتر خون گفته می شود.
در حال حاضر داروهای ضد رتروویروسی به حدی می توانند بار ویروسی را کم کنند که در صورت آزمایش استاندارد آزمایشگاهی هم تشخیص ویروس HIV امکان پذیر نیست. در چنین حالتی اصطلاحا می گویند که بار ویروسی در سطح غیر قابل شناسایی قرار گرفته است. به طور کلی فرد مبتلا به HIV در صورت مصرف دارو طبق تشخیص پزشک در طی 6 ماه به بار ویروسی غیر قابل تشخیص می رسد.
شاید داروهای HIV ابزاری قدرتمند به منظور جلوگیری از انتقال HIV از طریق رابطه جنسی به شمار آیند، اما در صورتی که فرد مبتلا به HIV از بار ویروسی غیر قابل شناسایی برخوردار باشد و بتواند آن را حفظ کند. ضمن اینکه هر فردی که داروهای HIV را مورد استفاده قرار می دهد، لزوما بار غیر قابل شناسایی ندارد. برای به دست آوردن بار غیر قابل شناسایی مصرف مداوم دارو تحت نظر پزشک و انجام آزمایش برای اطمینان از بار ویروسی غیر قابل شناسایی، ضروری به نظر می رسد.
نحوه ابتلا به ایدز
راه هایی که در بالا گفته شد، HIV را منتقل می کنند. با این حال ایدز پیشرفته ترین مرحله HIV به شمار می رود؛ بنابراین می توان گفت آن ها راه های انتقال ایدز هم هستند. افراد مبتلا به HIV در صورتی که به دنبال درمان خود نباشند و داروهای مربوطه را مصرف نکنند، سیستم ایمنی بدنشان به شدت ضعیف شده و بیماری آن ها به سمت ایدز پیش می رود.
معمولا فرد مبتلا به ایدز سیستم ایمنی به شدت آسیب پذیری داشته و به بیماری های شدیدی مبتلا می شود، این بیماری ها را در علم پزشکی عفونت های فرصت طلب می نامند. البته امروزه به لطف داروهای قوی دیگر افراد مبتلا به HIV به ایدز مبتلا نشده و با بار ویروسی غیر قابل شناسایی زندگی سالم و طولانی تجربه می کنند.
چه راه هایی ایدز را منتقل نمی کند؟
در بالا در مورد راه های انتقال ایدز اطلاعاتی به دست آوردید، حال بد نیست در مورد راه هایی که ایدز را منتقل نمی کنند هم اطلاعاتی کسب نمایید. با دانستن اطلاعاتی در این مورد مطمئنا آسوده تر خواهید بود. به طور کلی امکان انتقال ایدز از طریق راه های زیر وجود ندارد:
- هوا یا آب
- پشه ها، کنه ها یا سایر حشرات
- بزاق، اشک، عرق، مدفوع یا ادراری که با خون فرد مبتلا به HIV مخلوط نشده باشد.
- در آغوش گرفتن، دست دادن، استفاده از توالت مشترک، استفاده از ظروف مشترک، استفاده از ظروف نقره یا لیوان های نوشیدنی مشترک، بوسیدن سطحی لب
- فواره های آبخوری
- فعالیت هایی جنسی مانند هندجاب
- اهدای خون
جمع بندی در مورد راه های انتقال ایدز
امروز سعی کردیم در مورد راه های انتقال ایدز اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم. ویروس ایدز حالت پیشرفته ویروس HIV است و راه های انتقال آن همان راه های انتقال HIV هستند. امیدوارم با خواندن مطلب راه های انتقال ایدز بتوانید خود را از این ویروس دور نگه داشته و زندگی سالم و شادی داشته باشید. برای شما زندگی سالم با عمری طولانی آرزومندیم!
